Goedkoop wonen in Hongarije: de voors en tegens tot nu toe
Eindeloos wachten op internet, een onmogelijke taal en dure boodschappen, maar ook… ultiem geluk, vrijheid en privacy middenin de natuur.
Ga je nou echt heel navelstaarderig over je eigen ervaringen en gevoelletjes hier in Hongarije schrijven, Lucienne? Denk je werkelijk dat mensen graag willen weten dat jij hier in je paradijsje-in-wording al zes maanden op een emmer in de tuin zit te poepen?
Gek genoeg… ja.
Als zelfverklaard 60+ influencer zou ik graag anderen inspireren om misschien ook eens de bakens radicaal te verzetten. Want het moge duidelijk zijn dat er voor steeds meer mensen een wel erg hoog prijskaartje hangt aan wonen en leven in Nederland. Zowel financieel als mentaal.
Het World Happiness Report 2023 mag dan juichend vaststellen dat Nederland op de vijfde plaats staat van *gelukkigste landen ter wereld*, maar het is natuurlijk niet normaal dat 1,2 miljoen Nederlanders inmiddels antidepressiva slikt.
Op de gemiddelde werkvloer worden de mores steeds Amerikaanser
Regelmatig denk ik terug aan hoe mijn lagere schooljuf Tine het begrip ‘overbevolking’ uitlegde aan haar Montessoriklasje. Ze vertelde over een wetenschappelijke proef waarbij langzaam maar zeker steeds meer ratten bij elkaar werden gezet in een afgesloten ruimte. “Die ratten gedragen zich dan in toenemende mate agressief tegen elkaar en op een gegeven moment bijten ze elkaar letterlijk de strot af.” De hele klas was sprakeloos van ontzetting bij het horen van deze woorden.
Anno 2023 begint de totaalverhuftering al duidelijk merkbaar om zich heen te grijpen.
Een belangrijk ingrediënt van de huidige morele veenbrand is uiteraard de historische onvindbaarheid van woonruimte en de schrikbarend hoge huren en vraagprijzen van huizen. Je moet echt wel bijzonder goed verdienen om in Nederland nog een beetje leuk te kunnen wonen.
Om op de lange duur bijzonder goed te kunnen verdienen, is het wel nodig om ook plezier te hebben in je werk. Helaas worden op de gemiddelde werkvloer de mores steeds Amerikaanser. Volgens TNO zorgen hoge werkeisen en gebrek aan waardering en autonomie op het werk voor chronische stress, depressie en ruim een miljoen burn-outs.
Rondkomen met alleen AOW: kan dat nog na alle prijsstijgingen?
Verder leeft volgens het Centraal planbureau al bijna een miljoen mensen in Nederland in armoede. En daar is maar weinig voor nodig. Een echtscheiding, burn-out, chronische ziekte of ontslag kan mensen die altijd een modaal inkomen hadden, plotseling in een armoedeval storten. Ook de ruim drieënhalf miljoen ouderen die moeten rondkomen van alleen AOW zonder aanvullend pensioen staat het water aan de lippen. Zeker na alle recente prijsstijgingen.
Tot slot is daar nog het weinig opwekkende zicht op de eindstreep. Als dement kasplantje op een gesloten afdeling. In zo’n verzorgingscentrum waar ik eens negen maanden heb gewerkt en dat intussen is opgekocht, uitgebeend en weer in de uitverkoop gegooid door beursgenoteerde private equity bedrijven, zoals te lezen in een huiveringwekkend artikel van De Groene Amsterdammer.
Genoeg gesomberd.
Zou emigratie naar Hongarije misschien de ideale ontsnapping kunnen zijn uit de dolgedraaide ratrace? Lekker een halve eeuw terug in de tijd verhuizen, met de prijzen van toen, de rust en ruimte van toen, de landschappen van toen… Een gezonde oude dag in eigen royale moestuin, met gezellig veel dieren om je heen en weidse vergezichten.
De eerste weken slaap ik met de honden gewoon op de vloer
Inmiddels zit ik al een half jaar hier. En uiteraard is er goed nieuws èn slecht nieuws.
Het goede nieuws begint al meteen als ik eind april Hongarije binnen rijd. Ineens overal kuifleeuweriken. De tuin rond mijn tanya staat vol witte wolken tere schermbloemen en in de kersenbomen hangen al knalrode kersjes. De gigantische seringenstruik zit bomvol heerlijk geurende lila bloempluimen.
In de grote kamer binnen ligt heel vieze vaste vloerbedekking. Dus ik spreid eerst een paar oude fleecedekens uit en sleur daar de twee eenpersoons matrassen op die ik uit de volgepakte aanhanger bevrijd. De eerste weken slapen mijn honden en ik gewoon op de vloer. Ik op het ene matras, zij op het andere.
Twee dagen na aankomst arriveert de verhuiswagen. Er ligt een groot zeil in de tuin waar alle verhuisdozen op worden neergezet. Mocht het gaan regenen, dan heb ik nog een tweede zeil om er overheen te doen. Hoor ik nou een wielewaal? Hoor ik nou de hele tijd wel tien wielewalen? Jawel hoor, meerdere keren per dag schieten er knalgele schichten heen en weer door de boomtoppen.
De oerlelijke asbest schutting is wel zeer degelijk en volledig blikdicht
Het huisje is gebouwd in de jaren zeventig en behoorlijk uitgewoond. In de elektrakast vind ik gelukkig een meter uit 2006 met drie groepen, dus dat valt alles mee. Al het houtwerk is donkerbruin en beige geverfd en op de ooit witte binnenmuren zitten overal vlekken die verdacht veel lijken op… ach, wil ik ook eigenlijk niet weten.
De plafonds bestaan uit oude, vergeelde reliëfplaten. Ik trek er een weg en er komt een hardboardplaat tevoorschijn. Zit daaronder wellicht een gewoon gestuct plafond dat ik lekker fris wit kan schilderen? Nee helaas. Meteen boven het hardboard zit een laag stro en daarop een laag aangestampte leem: dat is de zoldervloer. De reliëfplaten moeten dus blijven zitten.
Ik ga hier zo snel mogelijk mijn eigen sfeertje realiseren, anders word ik depri. Eerst maar eens alle muren opnieuw witten. De plafondplaten zet ik in een dikke laag goedkope gekleurde muurverf. Het is een heidens karwei om alle sleufjes en reliëfjes dekkend dicht te kwasten, maar het resultaat is meer dan bevredigend. Door de matte dikke muurverf lijkt het nu ineens op chique sierstucwerk.
Daarna rijd ik twee keer naar Ikea in Boedapest voor bedbanken, een grote ladekast en kledingkasten. En naar de stad Szeged, om daar bij MediaMarkt een ijskast, wasmachine en tv te kopen. Zo wordt mijn tiny tanya langzaam maar zeker steeds beter bewoonbaar.
De woning ligt aan een zandpad en wordt omsloten door een twee meter hoge schutting van grauwe asbest golfplaten op een bakstenen fundament. Oerlelijk, maar wel zeer degelijk en volledig blikdicht. Ik besluit de schutting te verhullen achter rietmatten voor een wat vriendelijker uitstraling en plant er daarna elf klimrozen tegenaan. Het wordt een uitermate geslaagde make-over en de hele zomer stap ik gewoon bloot naar buiten als het zo uitkomt, want er is toch niemand die me kan zien.
Het prachtige gevaarte blijkt uiteindelijk 4x duurder dan ik had begroot
Als ik halverwege ben met het leggen van mijn PVC-vloer, staat ineens de Hongaarse meester-kachelbouwer op de stoep. Hij heeft alle spullen besteld die nodig zijn voor de bouw van mijn tegelkachel, waaronder 70 zakken cement en twee betonijzer matten, voor een gewapende fundering die de twee meter hoge kachel en de zeven meter hoge nieuwe schoorsteen kan dragen.
Zo goed dat ik deze man al maanden geleden had besteld via Messenger-berichtjes in mijn beste Google Translate-Hongaars! Want een pas gebouwde tegelkachel moet minimaal 3 à 4 maanden drogen voordat je er een fikkie in kunt stoken. Alleen jammer dat het prachtige gevaarte uiteindelijk 4x duurder blijkt te zijn dan ik had begroot… Nou ja, laat dat Ikea-keukenblok maar even zitten dan. Hee, kijk! Er zitten hoppen in de tuin!
Mooi dat ik die arme dahliaknollen niet laat verdrogen
Tijdens het klussen en het ontcijferen van Ikea-hiërogliefen knaagt er iets. De twee verhuisdozen met dahliaknollen. Die moeten hoognodig de grond in, want het is al eind mei! Ik had een leuk slowflower plan met verdienmodel in gedachten, maar de realiteit valt lelijk tegen.
De boer die ik vraag om op mijn terrein een akker van 30×7 meter om te ploegen, haakt af. Want op deze grond stonden ooit drie grote tunnelkassen, en de blokken beton waarin de palen van die kassen zaten verankerd, zitten nog steeds in de bodem. Dus daar gaat hij niet machinaal in ploegen, want dan gaan zijn dure spullen stuk.
De twintig jaar oude hydrofoor die het water van de drie op het terrein aanwezige bronnen zou oppompen, is trouwens ook onherstelbaar kapot.
Mooi dat ik die arme dahliaknollen niet laat verdrogen! Terwijl de grauwe klauwier mij dagelijks gadeslaat vanaf de schutting, trek ik in verbeten vastberadenheid met mijn blote knuisten zo veel gras met wortel en al uit de grond, dat ik alle 50 dahlia’s in hun eigen bedje kan leggen en toedekken met voedzame aarde. En ik zet er meteen ook maar een paar courgettes, tomaten en palmkolen bij.
De 400 meter druppelslang die ik uit Nederland had meegenomen, blijft voorlopig in de verpakking zolang ik die bronnen niet kan gebruiken. Sjouwen met gieters gaat ook best.
De wc kan ik niet gebruiken, want de afvoer van de badkamer is kapot
Het is alle moeite dubbel en dwars waard. Vanaf half juli kan ik overal in mijn huis en op de veranda vazen vol vrolijk gekleurde dahlia’s neerzetten en daar word ik oprecht gelukkig van. Maar ook van de schitterende smaragdhagedissen die voortdurend hun ritselende gangetje gaan in de wilde delen van mijn tuin.
Zes maanden na mijn verhuizing zie ik nog steeds heel veel mogelijkheden voor een lange en gelukkige derde levensfase in de romantische Hongaarse tanya die ik voor nog geen 15.000 euro kocht. Maar uiteraard is niet alles rozengeur en maneschijn.
Sinds twee weken hoor ik onheilspellend geknaag op zolder. Ratten? Of juist een gezellige familie relmuis of eikelmuis?
En de afvoer van mijn badkamer blijkt hopeloos kapot. Daardoor kan ik mijn wc niet gebruiken en moet ik het afvalwater van wasmachine, douche en wastafel opvangen in een grote plastic box, die ik daarna buiten leeg maak. Poepen doe ik in een emmer in de tuin, die ik daarna leeggooi in een oude beerput. Soms komt er iemand kijken die de afvoer misschien kan repareren, om daarna gewoon nooit meer iets van zich te laten horen. Dat schijnt heel normaal te zijn in Hongarije. Geen paniek. Ooit krijg ik dit gefikst. Tot die tijd gaat het best met die emmer.
Het helpt natuurlijk ook niet dat ik nog nauwelijks een woord Hongaars spreek. Het is toevallig een van de moeilijkste talen ter wereld, in de verte verwant aan het Fins en verder helemaal nergens aan. Dus een pittige uitdaging. Maar het leren van een nieuwe taal is een mooie voorzorgsmaatregel tegen degeneratie van het oudere brein. Want om het Hongaars een beetje te beheersen, moeten er heel wat nieuwe verbindingen worden gemaakt, en niets is beter voor bejaarde hersens…
De stroomrekening is nog geen 10 euro per maand
Een groot voordeel van hier wonen is ook dat Hongarije geen belasting heft op pensioenen en AOW. Je kunt die bedragen dus bruto besteden en daarmee heb je in dit land best een behoorlijk rijk leven.
Overigens zijn boodschappen en bouwmaterialen hier net zo duur als in Nederland en diesel en benzine slechts een paar dubbeltjes goedkoper. Maar de huizen en vaste lasten zijn enorm voordelig. Elektra kost me nog geen 10 euro per maand!
Het kan haast niet anders of dit kan ook een goed alternatief zijn voor andere natuurliefhebbers die hun derde levensfase liever in een echt mooie omgeving doorbrengen dan tussen het beton in een suffig seniorenflatje. Hoe ideaal zou het niet zijn om dicht bij elkaar in de buurt te wonen, en elkaar te ondersteunen door bijvoorbeeld gezamenlijk zorg in te kopen en elkaars (huis)dieren op te vangen bij calamiteiten… Ik heb serieuze plannen om op dit vlak een en ander te organiseren, en zal daar binnenkort uitgebreider over schrijven.
Doordat ik mijn huis in 1x heb betaald, kan ik hier leven van zo’n 500 euro per maand. Hopelijk ga ik dat verdienen door maandelijks minimaal drie artikelen te plaatsen op deze donatie website. Mocht ik die 500 euro aan donaties echt niet bij elkaar kunnen schrijven, dan is er in Hongarije ook nog genoeg callcenter werk te vinden. Vaak voor buitenlandse bedrijven. Daarvoor hoef je geen Hongaars te spreken en je kunt het gewoon thuis doen als je een goede, stabiele internetverbinding hebt.
Er is na een half jaar nog altijd geen internetabonnement mogelijk
Maar voordat je een internetabonnement kunt afsluiten, moet er eerst een lastig struikelblok worden overwonnen. Namelijk jezelf inschrijven als nieuwe inwoner van Hongarije via een nogal ingewikkelde website. Een proces dat in principe 6 weken wachttijd in beslag neemt. Als het eenmaal is gelukt, krijg je een zogenaamde lakcímkártya thuisgestuurd. Deze adreskaart moet je verplicht tonen als je je auto invoert in Hongarije of als je een internetabonnement afsluit.
Ik krijg na 6 weken de teleurstellende boodschap dat mijn aanvraag niet in behandeling wordt genomen. Want mijn huis blijkt nog steeds niet op mijn naam te staan, ook al heb ik het al in januari gekocht en betaald. Pas begin september kan ik eindelijk mijn eigendomsbewijs van het kadaster ophalen, waarna de hele aanvraagprocedure voor de lakcímkártya weer opnieuw wordt opgestart. Inmiddels zijn er opnieuw 6 weken verstreken, zonder enig resultaat en dus ook nog steeds zonder een eigen internetabonnement.
Gewoon rustig doorgaan met ademhalen. En even m’n verrekijker erbij pakken, want op het land van de buurman is een enorme zwerm puttertjes en groenlingen neergestreken in een zee van uitgebloeide teunisbloemen…