Hoe ziet dat er precies uit, die glanzende derde levensfase in Hongarije?

Waarom je als Nederlandse oudere beter in het buitenland kunt wonen dan in een Nederlands woon-zorgcomplex van gewetenloze sprinkhaankapitalisten… 

Okee, laat ik het masterplan maar eens ontvouwen dan… Als je op je 63ste als vrouw alleen verhuist naar een vreemd nieuw land als Hongarije, roept dat uiteraard de nodige vragen op omtrent de toekomst. Want hoe ga je dat precies doen als je oud en behoeftig wordt, Lucienne? Ik ga het je haarfijn uitleggen in dit artikel. 

Laat ik beginnen met het doorlichten van het alternatief: oud en behoeftig worden in Nederland. Dat gaat een stuk problematischer worden dan veel mensen zich nu realiseren. Al eerder noemde ik het verbijsterende onderzoeksartikel Binnenlopen in de Ouderenzorg van Mirjam de Rijk, dat op 5 april 2023 werd gepubliceerd in De Groene Amsterdammer. Ik zal proberen om de belangrijkste feiten uit dat artikel hier kort samen te vatten…

Woon-zorgcentra voor ouderen komen in hoog tempo in handen van private equity en internationale beursgenoteerde bedrijven. Want die zien lucratieve verdienmodellen in de vergrijzing. Dit heeft uiteraard grote maatschappelijke gevolgen. Vroeger waren bejaardenhuizen en verzorgingscentra instellingen zonder winstoogmerk. Maar dat is niet langer zo. 

De huidige exploitanten hebben winst als hoogste prioriteit

In het woon-zorgcomplex van nu wonen ouderen zogenaamd zelfstandig in hun eigen kamer of appartement en dan mag winst maken wel degelijk. Sterker nog, de huidige exploitanten hebben winst als hoogste prioriteit. Daarom worden ze ook wel ’sprinkhaankapitalisten’ genoemd: ze willen zo snel mogelijk zo veel mogelijk geld verdienen en verkopen hun kaalgeplukte prooi gauw weer door zodra verlies dreigt. De manier waarop deze bedrijven zaken doen grenst dan ook aan het onwettige en hun hoofdkantoren zijn vaak gevestigd in landen die belastingontduiking mogelijk maken. 

In de commerciële woon-zorgcomplexen die momenteel als paddenstoelen uit de grond schieten, worden hoge huren en servicekosten gerekend, terwijl de zorg gewoon wordt overgelaten aan de plaatselijke huisarts en thuiszorg. Een appartement in een particulier woon-zorgcomplex kost al gauw 2000 euro per maand, oplopend tot 6000 euro of zelfs nog meer. 

Berucht is bijvoorbeeld de Franse beursgenoteerde onderneming Orpea, die in Nederland inmiddels zo’n 120 woon-zorgcentra beheert, waarvan de meeste bekend zijn onder de namen Dagelijks Leven en September. In Frankrijk werd onlangs bekend dat ouderen in huizen van Orpea worden verwaarloosd.

Ik wil graag moestuinieren tot ik erbij neerval

De sprinkhaankapitalisten hebben het vooral gemunt op ouderen met beginnende dementie. Als zorgorganisatie kunnen zij per maand 7500 euro van de Nederlandse overheid ontvangen voor het faciliteren van iemand met dementie, terwijl ze anderzijds een exorbitant hoge huur en servicekosten vangen van de dementerende zelf (of van zijn/haar familie). Zo maken ze de zorg tot ordinaire handelswaar. 

Ik voel er helemaal niks voor om mezelf op mijn kwetsbare oude dag over te leveren aan zo’n gewetenloze sprinkhaankapitalist. Wat mij betreft is het wel een keer klaar met de belachelijk doorgeslagen commercie. Met die o zo slimme jongens die zo nodig ’serieus geld’ moeten verdienen over de rug van een ander. 

Laat mij maar gewoon terugkeren naar de eenvoud van leven en dood. Ik wil graag moestuinieren tot ik erbij neerval. En zelf blijven nadenken tot het al dan niet bittere einde. Laat mij zelf maar bepalen hoe ik mijn AOW en pensioen besteed. Ik woon hier in een dorp aan de rand van Hongarije met minimale werkgelegenheid en bijna 5000 inwoners. Daar vind ik vast wel één of twee zorgzame Hongaarse vrouwen die maar al te goed een vast maandsalaris kunnen gebruiken. Dus ik ga hier gewoon mijn eigen thuiszorg organiseren, zodat ik mijn laatste jaren goed verzorgd op mijn veranda kan doorbrengen. Vreedzaam mijmerend uitkijkend op mijn tuin, die dan wordt onderhouden door een vriendelijke Hongaarse tuinman.    

Dit kan ik in mijn eentje doen. Of samen met anderen. Wel zo gezellig. En zeker ook praktisch: samen sta je immers sterker. 

Denk aan creatievelingen en/of zzp’ers die geen pensioen hebben opgebouwd

Aangezien ik verwacht nog minstens twintig goede, gezonde jaren in het vooruitzicht te hebben, heb ik alle tijd om op de toekomst te anticiperen. En zo ontstond dus het masterplan…

Helemáál 100 % strak heb ik mijn plan nog niet, maar dat hoeft ook nog niet. 

Wat ik me voorstel, is dat er in Nederland veel meer vrouwen zijn zoals ik. Single, dol op dieren, dol op de natuur, dol op tuinieren, dol op romantisch wonen, dol op snijbloemen en kokkerellen uit eigen tuin, minimaal inkomen. Denk bijvoorbeeld aan creatievelingen en/of zzp’ers die nooit een pensioen hebben kunnen opbouwen en het dus straks met alleen AOW moeten doen. Dat is in Nederland geen vetpot. In Hongarije wel.

Ooit zag ik een documentaire over een proef met dementerende hoogbejaarde mannen. Ze zaten wat lusteloos weg te kwijnen voor de tv in hun bejaardenhuis. De onderzoekers hebben toen een aantal van deze mannen ondergebracht in een groot, vrijstaand huis dat helemaal was ingericht in jaren vijftig stijl. Met ook het (zeer) beperkte comfort van de jaren vijftig. De omstandigheden die de mannen zich nog herinnerden uit hun jeugdjaren. Buiten was een grote moestuin, waarin ze hun eigen groenten en fruit moesten verbouwen. In een jaar tijd bleek zowel de mentale als fysieke conditie van de mannen enorm verbeterd. 

Met alleen AOW red je het hier makkelijk, zeker als je een beetje samenwerkt

Ik vind dit significant. Terug naar de basis en lekker scharrelen in je eigen tuin blijkt zeer gezond te zijn. In ieder geval een stuk gezonder dan de hele dag in een muf appartementje of namaak-’huiskamer’ te zitten en jezelf met je afnemende vermogens steeds meer een totale misfit te voelen in snel veranderende tijden die je allang niet meer begrijpt. Of je geest murw te laten beuken door het debiliserende aanbod op televisie.    

Hier in het zuiden van Hongarije zijn de huizen goedkoop, zowel koop als huur. De vaste lasten zijn ook zeer overzichtelijk. En er zit altijd wel een flinke tuin bij. Met alleen AOW uit Nederland red je het hier makkelijk, zeker als je een beetje samenwerkt met anderen. 

Wat mij voor ogen staat, is een losvaste community van Nederlandse vrouwen. Maar mannen mag natuurlijk ook. En waarom ook eigenlijk geen stellen. In ieder geval avontuurlijke types, die -al dan niet met mijn hulp- een eigen huis kopen of huren in een straal van 30 à 40 kilometer rondom het stadje Kiskunhalas, dat een uitstekend ziekenhuis heeft en een keur aan supermarkten.

Zonder nou meteen op de stoel van een makelaar te gaan zitten, kan mijn hulp bestaan uit het spotten van eventueel geschikte huizen hier in de omgeving. Zowel via Facebook Marketplace als via makelaars en zelfs via bordjes ’huis te koop’ die mensen hier aan het tuinhek hangen. In een vooraf opgegeven prijsklasse. Ik kan een kijkje binnen nemen en extra foto’s maken.  Ook kan ik samen met een bouwkundige checken of de belangrijkste dingen in orde zijn (dak, afvoer, water, elektra, etc.) 

We ontfermen ons over elkaars huisdieren bij ziekte of overlijden

Het is de bedoeling dat ieder in principe zijn/haar eigen leven leidt in alle privacy, maar omdat je op een haalbare afstand van elkaar woont, is het ook makkelijk om nieuwe vriendschappen te sluiten.

Er zou in ieder geval een telefooncirkel moeten zijn, waarbij je elke ochtend op een afgesproken tijdstip één lid van de community opbelt om te checken of hij/zij nog leeft.

We wisselen betrouwbare Hongaarse klusjesmannen met elkaar uit en maken gebruik van 1 vaste lokale tolk/vertaler.

We ontfermen ons over elkaars (huis)dieren bij ziekte of overlijden. Dat vind ik een belangrijk aspect, omdat veel ouderen geen huisdieren meer durven te nemen uit angst dat hond of poes hen overleeft en daarna in een triest asiel belandt. 

We komen 1 x per week met z’n allen bij elkaar voor koffie en inventarisatie van wensen en mogelijke problemen.

We leggen misschien wel geld bij elkaar voor de aankoop van een busje, zodat we regelmatig leuke gezamenlijke uitstapjes kunnen organiseren.

We knobbelen samen uit wat op dat moment de beste zorgdomotica is voor zelfstandig wonende ouderen, waaronder bijvoorbeeld een alarmknop of een spraakgestuurd alarmsysteem wanneer iemand een lelijke val heeft gemaakt. 

We organiseren op termijn onze eigen thuiszorg, met zorgzame Hongaarse vrouwen die op onze kosten Engels of misschien zelfs Functioneel Nederlands hebben geleerd. 

Als je in Hongarije in het ziekenhuis belandt, is het gebruikelijk dat je familie zorgt voor je natje en droogje. In onze gemeenschap doen wij dat voor elkaar.

Praat mee in de Facebookgroep Gezond Oud in Hongarije!

Wie -net als ik- nog geen AOW of pensioen ontvangt, kan hier een paar jaar overbruggen met callcenterwerk voor Nederlandse bedrijven, dat gewoon vanuit huis kan worden gedaan. 

Hoe het precies moet als leden van de gemeenschap echt te ziek of te dement worden om nog langer op zichzelf te wonen, heb ik nog niet helemaal uitgedokterd. Maar ik acht het niet onwaarschijnlijk dat op termijn ergens in Hongarije een verzorgingscentrum voor Nederlandse hoogbejaarden kan worden opgestart, met nederlandstalig verplegend personeel. Dat ga ik zelf zeker niet doen, maar er emigreren ook genoeg jonge gezinnen vanuit Nederland naar Hongarije, die deze uitdaging wellicht willen oppakken op een normale manier en dus niet de sprinkhaankapitalistische manier.   

Om het gesprek over een fijne, gezellige en goed verzorgde derde levensfase in Hongarije op gang te brengen èn te houden, heb ik voorafgaand aan de publicatie van dit artikel op mijn website een Facebookgroep opgericht met de titel Gezond Oud in Hongarije. Ik zou zeggen: kom erbij en praat mee! Vanuit Hongarije, vanuit Nederland en vanuit België. Ieders input is welkom… 

Image: 1970257 | Pixabay